Figurki z Afryki to jeden z najczęściej wybieranych, tuż obok masek afrykańskich, elementów sztuki Czarnego Lądu. Nabywają je nie tylko turyści podczas wyprawy na tamtejszy kontynent, ale także osoby, które fascynują się kulturą i tradycją mieszkańców i mimo szczerych chęci z uwagi na wysokie koszta podróży nie udało im się tam dotrzeć. Nie sposób dziwić się takiemu zainteresowaniu bogactwem kultury Afryki, wszak jest ona wyjątkowo barwna i zaskakująco ciekawa. Większość tworzonych figurek afrykańskich stanowi symbol wierzeń plemion Czarnego Lądu.
Rzeźba afrykańska – zwykły przedmiot, czy ukryte znaczenie?
Jak już powyżej wspomnieliśmy, dzieła przygotowane ze szczególną dbałością przez afrykańskich rzemieślników za pomocą prymitywnych narzędzi, są odzwierciedleniem ich przekonań. Motywacją artystów rzeźbiących figurki z drewna jest kultywowanie zakorzenionych w tym środowisku tradycji oraz – co oczywiste – zarobek. Za każdym razem, będąc w podróży po Afryce, bez względu na to, w której części się się znajdujemy, zachwyca nas widok tworzenia dzieł sztuki przez mistrzów rzemieślnictwa. To prawdziwa uczta dla oczu widząc proces powstawania danej rzeźby afrykańskiej, która to przybrała swój kształt za pomocą prowizorycznych narzędzi. Talent afrykańskich rzemieślników bowiem jest niewyobrażalnie duży i wzbudza ogromny podziw. Możliwości twórców są niezbadane, jednakże najczęściej w swoich dziełach – maskach i figurkach z drewna – przedstawiają zwierzęta zamieszkujące Czarny Ląd oraz bóstwa i zwykłych ludzi podczas codziennych czynności. Nierzadko można napotkać również dzieła w formie płaskorzeźb. W swoich figurkach z drewna sięgają tylko po te materiały, które cechuje duża jakość i wytrzymałość.
Drewniane figurki zwierząt
Figurki zwierząt z drewna przedstawiają w głównej mierze drapieżników, których można napotkać na swojej drodze podczas wyprawy na Czarny Ląd. Często uwieczniana jest „Wielka Piątka”, w skład której wchodzą: afrykański słoń sawannowy, nosorożec czarny, lew, bawół afrykański i lampart. To właśnie im przypisuje się miano najgroźniejszych zwierząt zamieszkujących Afrykę. Oprócz wyżej wymienionych drapieżników, w formie figurek z drewna przedstawia się również między innymi małpę, węża oraz żyrafę. Powstają one najczęściej z hebanu lub mahoniu, które charakteryzuje kolor, trudność w obróbce oraz niesamowita trwałość. Wierzy się również w symboliczne znaczenie figurek zwierząt z drewna.
Drewniane figurki zwierząt – symbolika
W poprzedniej części artykułu wspomnieliśmy, że figurkom zwierząt z drewna przypisuje się dane znaczenie. Rzeźby afrykańskie nie stanowią zwykłego przedmiotu, a posiadają głęboki symbol wynikający z wierzeń mieszkańców Afryki. Poniżej przyjrzymy się symbolice niektórych z nich.
Zacznijmy może od reprezentantów „Wielkiej Piątki”. Uważa się, że bawół posiada nadprzyrodzoną moc, która dostarcza mu ogromnych pokładów sił i wytrzymałości. Wśród mieszkańców i innych zwierząt afrykańskich wzbudza podziw. Słoń natomiast jest talizmanem szczęścia. To odważne, szlachetne i empatyczne zwierzę. Lampartowi z kolei przypisuje się symbol odwagi i podstępu, co wynika z jego zręczności i szybkości. Wielu afrykańskich władców nosiło skórę lamparta lub figurkę zwierzęcia z drewna jako amulet mający przyczynić się do podjęcia dobrej decyzji. Czwarty przedstawiciel „Wielkiej Piątki” – lew – posiada moc wyzwalania ludzi od wszelkich chorób. Osoby, które nosiły część tego drapieżnika zyskiwały panowanie nad innymi ludźmi. Ostatni z „najsilniejszych” to nosorożec, jednak o jego symbolu nie mówi się w plemionach.
Popularnym motywem w figurkach z Afryki jest także hipopotam, który jest uznawany za świętego. To patron dzieci oraz kobiet w stanie błogosławionym. Innym przykładem są małpy, które także są chętnie rzeźbione przez afrykańskich artystów. To rzekomo istoty pośrednie między światem ludzkim, a zwierzęcym. Pełnią funkcję straży osad ludzkich. Wśród figurek zwierząt z drewna można także spotkać żabę. Przypisuje jej się zdolność wywoływania deszczu, a więc kojarzona jest z urodzajem i dobrobytem. Uważano również, że ma związek z cudem zmartwychwstania. Ostatnim częstym motywem figurki zwierzęcia z drewna jest wąż. Uznaje się go za posłańca przodków i symbol nieśmiertelności ze względu na fakt, iż po zrzuceniu skóry nadal żyje. Symbol węża z ogonem w pysku, który pozornie połyka siebie, ale nie ma początku ani końca jest wyobrażeniem wieczności.
